Aile Yapımı, Ailenin Yaşatılması ve Ailenin Sona Erdirilmesi Gelenekleri:
Eski adı Budak-özü olan Sungurlu yöresinin tarihi düğün gelenekleri Amasya Üniversitesi Halk Edebiyatı Bölümü hocası Doç. Dr. Orhan Fatih Kuşdemir tarafından Sungurlu/Sarısoku köyü kökenli hemşehrimiz Yemen Çalık kızımıza Master tezi olarak verilmiş olması güzel olmuş.
Unutulmak ve yok olmak üzere olan Sungurlu yöresi düğünleri içerisinde yaşanan Düğün Öncesi Geleneklerden: Görücülük usulüyle yapılan evlenmeler, Evlendirilecek oğlan ve kızda aranan özellikler, Gelin adayının hamamda kontrolü, Söz kesimi, Kalın kesimi, Yüzük takma, Nişanlılık süreci, Nişan takma, Gelin ve güvey görme, Bayramcalık, Hıdrellezlik, Nevruzluk, Çeyiz geleneği, Kardeş ve dayı yolu, Pırtı görme, Okuntu dağıtma gelenekleri, Düğün Anında Yaşanan Geleneklerden: Bayrak kaldırma, Düğün odası gelenekleri, Sini çıkarma, Bayraktar ve Selavat ve sival “sual” sorma gelenekleri, Düğün kahyası, Sağdıç ve Kınacı geleneği, Düğün odasında düğün kahyası, sağdıç ve kınacının yargılanıp, cezalandırılması gelenekleri. Soku de Keşkek dövme, Güreş panayırı kurma, Gelin alma geleneği, Gelin giydirme, Gelin başı yapma ya da tozak takma geleneği, Kuşak bağlama geleneği, Gelinin oğlan evine gelmesi, Saçı geleneği, kaynana ile kayınbaba’nın güreştirilmesi gelenekleri, Düğün Sonrası Geleneklerden: Köy odasında güveyin tıraş edilmesi, Nikâh geleneği, Zifaf odası gelenekleri, Duvak açma geleneği, Güvey bağlama inancı, El öpme geleneği, Beşik kertmesi geleneği ve Düğünle İlgili Halk İnançları master konusu yapılmıştır.
Master hocamız Doç. Dr. Orhan Fatih Kuşdemir tez sınırlarını nasıl belirledi, yöre düğünlerinde oynanan halaylardan, Ağırlama, Bobbili halayları, oyunlardan Dillala, Çekirge, İğdeli gelin oyunlarını, Seyirlik oyunlardan keşkek dövme, güreş panayırı, at yanışı, cirit, sinsin, mahalleden kaz, tavuk toplama geleneklerini tez konusuna dahil etti mi? Bilmiyoruz ama.!
Bilim kızı (kadını) olmasına kısa bir yolu kalmış Sungurlu/Sarısoku köyü kökenli hemşehrimiz Yemen Çalık kızımızın bu kısa yolunu çar çabuk bitirip, akademik kariyerine ve bilim adamı unvanına bir an evvel sahip olmak amacıyla büyük uğraşlar verdiği anlaşılıyor:
Master tezini en iyi bir şekilde yapmak amacıyla, yayın hayatında bulunun ve bu konuların işlendiği “Tarihi, Kültürü, İnançlarıyla Sungurlu” adlı kitabımız ile Orta Anadolu Halk Kültüründe Deyimler ve Hikayeleri adlı kitaplarımızda aktardığımız bilgilere ilave olarak, Bilge Oğuz Yayınları arasında yayın aşamasında bulunan “Bozok Yaylasında Kurulmuş Dulkadirli Türkmen Şehri Budak-Özü (Boğazkale ve Sungurlu İlçeleri) adlı kitabımızdan da bilgi edinmek amacıyla 500 km’lik yolu kat etmiş ve Amasya’dan, Ankara/Elmadağ İlçesinde bulunan evime ziyarete geldi…
Sungurlu yöresinin “Aile Yapımı, Ailenin Yaşatılması ve Ailenin Sona Erdirilmesi Gelenekleri” ve Düğü gelenekleri içerisinde yaşanan kültür unsurlarına ilişkin ayrıntı bilgi istediği.
Pek çok geleneğin yanı sıra, düğünlerde dikilen bayrak direkleri uç kısmına takılan renkli telekler, sim, ayna, yemeni, elma, soğan gibi süs ve meyvelerin neden takıldığı, tozak adı verilen gelin başlığı üzerinde bulunan ve gelinin yüzünü örten al (kırmızı) örtünün örfi anlamı, güveye Al (kırmızı) herdem (yağlık) takılırken, sağdıca yeşil herdem (kurdele) takılması, geline kuşak bağlanması konusu, güvey evine gelmiş gelinin başından saçı (darı) saçılması, kaynana tarafından önünde çanak, çömlek atılıp, kırılması ve kaynana ile kayın babanın gelin önünde güreştirilmesi gibi geleneğin tarihi anlamlarını sorup, dikkatlice dinleyerek onu zihninde notlandırılması konusu, işini/ödevini önemsediği ve ciddiyetle yapmaya çalışması bilim kadını/kızı olma konusunda hedefe çok yaklaştığının ifadesidir.
Eski adı Budak-özü olan Sungurlu yöresinin unutulmak ve yok olmak üzere olan böylesi tarih, kültür konuları ve tarım, üretim unsurlarını lisan, yüksek lisans, doktora, doçentlik tezi olarak öğrencilerine veren ve böylelikle konuları bilimsel ortamlara taşıyan böylesi hocalarımızı ve gençlerimizi takdir ve tebrik ediyoruz.
