Sinema perdesinden Meclis kürsüsüne, cezaevi hücresinden TBMM Başkanvekilliği koltuğuna… Sırrı Süreyya Önder, Türkiye’nin son 20 yılına damga vuran en renkli ve çok yönlü isimlerinden biri. Yönetmen, senarist, yazar, siyasetçi ve aktivist kimlikleriyle tanınan Önder’in hayatı; mücadele, ironi, cesaret ve mizahla örülü sıra dışı bir hikâyeyi barındırıyor. Peki kimdir Sırrı Süreyya Önder? Neden cezaevine girdi, nasıl yeniden Meclis’e döndü? İşte detaylı biyografisi ve siyasi yolculuğu...
Sırrı Süreyya Önder, Türkiye'nin son yirmi yılına damga vuran en renkli ve çok yönlü kişiliklerden biridir. Kendisi bir sinema yönetmeni, senarist, oyuncu, gazeteci ve siyasetçi olarak tanınır. Özellikle Çözüm Süreci'ndeki rolü, esprili ve keskin üslubuyla Meclis'te yaptığı konuşmalar ve siyasi duruşuyla sıkça gündeme gelmiştir. Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) çatısı altında vefat edene kadar aktif siyaset yaptı.
Bu detaylı biyografide, Sırrı Süreyya Önder'in Adıyaman'da başlayan hayat hikayesinden sinema kariyerine, siyasi mücadelesinden kişisel hayatına kadar tüm merak edilenleri bulacaksınız.
Sırrı Süreyya Önder Kimdir?
En net cevapla başlayalım: Sırrı Süreyya Önder, 7 Temmuz 1962 Adıyaman doğumlu, Türk sinemacı ve siyasetçidir. 2011 yılında siyasete atılmış, Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) bünyesinde milletvekilliği yapmıştır. Çözüm Süreci sırasında İmralı heyetinde yer alarak Abdullah Öcalan ile görüşmeler gerçekleştirmiştir. Siyasi faaliyetleri nedeniyle yargılanmış ve bir süre cezaevinde kalmıştır. 28. Dönem Parlamentosu'nda DEM Parti İstanbul Milletvekili olarak görev yapmış ve TBMM Başkanvekili seçilmiştir.
Adıyaman'dan Ankara'ya: Gençlik Yılları ve Siyasi Uyanış
Sırrı Süreyya Önder, 1962 yılında Adıyaman ilinin merkez ilçesinde, asimile olmuş bir Türkmen ailesinde dünyaya geldi. Babası, bir avukat ve ilçe belediye başkanı olan Şevket Önder'di. Henüz sekiz yaşındayken babasını kaybeden Önder, annesi ve on bir kardeşiyle birlikte dedesinin evinde büyüdü. Lise yıllarında Adıyaman Lisesi'nde okurken bir yandan da fotoğrafçılık yaparak aile bütçesine katkıda bulundu.
1980 yılında üniversite eğitimi için Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'ne (Mülkiye) kaydoldu. Ancak 12 Eylül 1980 darbesinin ardından siyasi görüşleri nedeniyle tutuklandı ve uzun süren bir yargılama süreci yaşadı. Bu süreç, okul hayatının yarım kalmasına neden oldu. Tahliye olduktan sonra geçimini sağlamak için çeşitli işlerde, hatta bir süre kuş avcılığı yaparak çalıştı.
Sinema Kariyeri: Beynelmilel ve Ötesi
Sırrı Süreyya Önder, 2000'li yılların başında sinema dünyasına adım attı. Senarist, yönetmen ve oyuncu olarak birçok başarılı projeye imza attı. Sanatını, toplumsal ve politik eleştirilerini yansıtmak için bir araç olarak kullandı.
- Yönetmen ve Senarist Olarak: En bilinen eseri, 2006 yapımı "Beynelmilel" filmidir. Muharrem Gülmez ile birlikte yönettiği film, 12 Eylül darbesi döneminde Adana'da sıkıyönetim koşullarında ayakta kalmaya çalışan bir grup yerel müzisyenin (gevende) trajikomik hikayesini anlatır. Film, ulusal ve uluslararası alanda çok sayıda ödül kazanmıştır.
- Senarist Olarak: "O... Çocukları" ve "Fırtına" gibi dikkat çeken filmlerin senaryolarına imza atmıştır.
- Oyuncu Olarak: Kendi filmlerinin yanı sıra birçok farklı yapımda da oyuncu olarak yer alarak tanınırlığını artırmıştır.
Önder, sinema kariyerinin yanı sıra çeşitli gazete ve dergilerde köşe yazarlığı da yapmıştır. Sinema ve siyasetteki deneyimlerini harmanladığı yazılarıyla geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır.
Siyasete Girişi ve Meclis Yılları
Sırrı Süreyya Önder, 2011 Genel Seçimleri'nde siyasete aktif olarak girme kararı aldı. Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku'nun desteğiyle Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) listesinden İstanbul milletvekili seçildi. Milletvekilliği döneminde, özellikle Kürt sorununun demokratik çözümü konusunda yaptığı çalışmalarla öne çıktı.
Çözüm Süreci ve İmralı Heyeti: Önder, 2013-2015 yılları arasındaki Çözüm Süreci'nde Pervin Buldan ve İdris Baluken ile birlikte İmralı'ya giderek Abdullah Öcalan ile görüşen HDP heyetinin en önemli üyelerindendi. 28 Şubat 2015'te hükümet yetkilileriyle birlikte kameraların karşısına geçerek okuduğu "Dolmabahçe Mutabakatı" metni, sürecin sembol anlarından biri oldu.
Siyasi konuşmaları ve faaliyetleri nedeniyle hakkında çok sayıda dava açıldı. "Terör örgütü propagandası yapmak" suçlamasıyla yargılandığı bir davada aldığı ceza nedeniyle milletvekilliği düşürüldü ve 6 Aralık 2018'de cezaevine girdi. Yaklaşık 10 ay tutuklu kaldıktan sonra Anayasa Mahkemesi'nin "ifade özgürlüğü ihlali" kararıyla 4 Ekim 2019'da tahliye edildi. Daha fazla bilgi için TBMM'nin resmi milletvekili profilini inceleyebilirsiniz.
Sırrı Süreyya Önder'in Kişisel Hayatı
Siyaset ve sanat dünyasındaki kimliğinin yanı sıra Sırrı Süreyya Önder'in özel hayatı da merak edilmektedir. Önder, gençlik yıllarında yaptığı ilk evliliğini sonlandırmıştır. Bu evlilikten Aren adında bir kızı bulunmaktadır.
Daha sonra kendisi gibi sinemacı olan Arzu Önder ile evlenmiştir. Sırrı Süreyya Önder, kişisel hayatını genellikle kameralardan uzakta yaşamayı tercih etmektedir. Sanatçı kimliği ve siyasi duruşuyla tanınan Önder, ailesiyle ilgili konuları nadiren gündeme getirir. Eşi Arzu Önder de sinema alanında çalışmalarını sürdürmektedir. Bu konuda daha fazla bilgi, çeşitli sinema ve kültür veritabanlarında bulunabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Sırrı Süreyya Önder kimdir nerelidir?
Sırrı Süreyya Önder, 7 Temmuz 1962'de Adıyaman'da doğmuş bir sinema yönetmeni, senarist ve siyasetçidir. Aslen Adıyamanlıdır.
Sırrı Süreyya Önder eşi kimdir?
Sırrı Süreyya Önder'in eşi, kendisi gibi sinema sektöründe yer alan Arzu Önder'dir. İlk evliliğinden de bir kızı bulunmaktadır.
Sırrı Süreyya Önder'in kızı kimdir?
Sırrı Süreyya Önder'in ilk evliliğinden dünyaya gelen kızının adı Aren Önder'dir.
Sırrı Süreyya Önder kimdir hangi partiden?
Sırrı Süreyya Önder, siyasi hayatı boyunca Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ve Halkların Demokratik Partisi (HDP) bünyesinde yer almıştır. Günümüzde HDP'nin devamı niteliğindeki Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) milletvekili olarak görev yapmaktadır.
