Ticaret Bakanlığı, milyonlarca tüketiciyi ve yeme-içme sektörünü doğrudan etkileyecek yeni bir düzenleme taslağı hazırladı. Artık lokanta, restoran ve kafelerin fiyat listeleri, kurulacak özel bir sistem üzerinden internette yayınlanacak. Tüketiciler, bir mekana gitmeden önce fiyatları kolayca karşılaştırabilecek. Ayrıca, masalardaki menülere karekod ile erişim sağlanacak ve tartılarak satılan ürünlerde 'dara' alınması zorunlu hale gelecek.
Ticaret Bakanlığı, artan şikayetler ve sektördeki ihtiyaçlar doğrultusunda Fiyat Etiketi Yönetmeliği'nde köklü değişiklikler yapmak için harekete geçti. Görüşe açılan taslağın en dikkat çekici maddesi, yeme-içme hizmeti sunan işletmelerin fiyat tarifelerini internet ortamına taşıma zorunluluğu oldu. Bakanlık tarafından kurulması planlanan merkezi bir sistem sayesinde vatandaşlar, gitmeyi düşündükleri restoran, kafe veya pastanenin menüsünü ve güncel fiyatlarını önceden online olarak görebilecek. Bu adımın, tüketicilerin bütçelerine göre bilinçli tercihler yapmasını kolaylaştırarak sektörde şeffaflığı ve rekabeti artırması hedefleniyor.
Bu yeni sistem, özellikle turistik bölgelerdeki fahiş fiyat şikayetlerinin önüne geçilmesinde önemli bir rol oynayabilir. Tüketiciler, farklı işletmelerin sunduğu hizmetleri ve fiyatları tek bir platform üzerinden karşılaştırarak karar verme imkanına kavuşacak. İşletmeler için ise bu durum, fiyat politikalarını daha rekabetçi bir seviyede tutma ve hizmet kalitesiyle öne çıkma motivasyonu yaratacak. Bakanlık, ilgili kurumların görüşlerini aldıktan sonra taslağı son haline getirip hızla yürürlüğe koymayı planlıyor.
Menülerde Karekod Dönemi Başlıyor: Kapı Önü Fiyat Listesi Devam Edecek mi?
Yeni düzenleme taslağı, teknolojik gelişmeleri de menülere taşıyor. 1 Ocak 2024'te başlayan ve işletmelerin kapı önlerinde ve masalarda fiziki menü bulundurma zorunluluğu devam ederken, bu uygulamaya ek olarak masalarda karekod (QR kod) kullanımıyla da menüye erişim imkanı tanınacak. Müşteriler, akıllı telefonlarını kullanarak masadaki karekodu okutup, işletmenin tüm menüsüne ve fiyat listesine dijital olarak anında ulaşabilecek. Bu uygulama, hem işletmeler için menü basım maliyetlerini düşürecek hem de menü güncellemelerinin daha hızlı ve pratik bir şekilde yapılmasına olanak tanıyacak.
Mevcut uygulamanın devam edecek olması ise tüketiciler için bir güvence niteliği taşıyor. Yani, teknolojiye uzak olan veya akıllı telefonu bulunmayan müşteriler, eskiden olduğu gibi basılı menü veya fiyat listesi talep etme hakkını kaybetmeyecek. Karekod uygulaması, mevcut fiziki menü zorunluluğuna bir alternatif değil, tamamlayıcı bir kolaylık olarak hayata geçirilecek. Böylece hem dijital kolaylıklardan faydalanılacak hem de geleneksel yöntemlerle bilgi almak isteyen tüketicilerin mağduriyeti önlenecek.
Tartıda 'Dara' Alma Zorunluluğu Nedir? Tüketiciyi Nasıl Koruyacak?
Taslağın tüketici lehine getirdiği en önemli koruyucu tedbirlerden biri de "dara alma zorunluluğu" oldu. Özellikle market, manav veya şarküteri reyonlarında tüketicinin talebiyle tartılarak satılan ürünlerde, ambalaj ağırlığının (dara) toplam ağırlıktan düşülmesi mecburi hale getiriliyor. Bir Ahilik geleneği olan 'ölçü ve tartıda doğruluk' ilkesini temel alan bu kural sayesinde, vatandaşlar sadece satın aldıkları ürünün net ağırlığı için ödeme yapacak. Örneğin, köpük tabak veya plastik kap gibi ambalajların ağırlığı artık fiyata dahil edilemeyecek.
Bu düzenleme, özellikle peynir, zeytin, hazır köfte gibi ambalajıyla tartılan ürünlerde yaşanan ve küçük gibi görünse de toplamda tüketici aleyhine işleyen haksız uygulamaların önüne geçmeyi amaçlıyor. Satıcı, ürünü tartarken önce boş ambalajın ağırlığını tartıya bildirmek ve ardından ürünle birlikte tartım yaparak bu ağırlığı fiyattan düşmek zorunda kalacak. Bu sayede tüketicinin ekonomik çıkarları korunarak, ödenen paranın tam karşılığının alınması sağlanmış olacak. Taslak ayrıca kitap ve dergi satışı yapan işletmelere de fiyat etiketiyle birlikte "fiyat gör" gibi elektronik cihazları kullanma kolaylığı getirerek teknolojiye uyumu teşvik ediyor.