Her vatandaşın, ulaşım, iletişim, eğitim, sağlık, yükseköğretim, iş ve istihdam gibi hakları vardır. Bu haklar, sağlıklı bireyler kadar, engelli vatandaşlarımızın da hakkıdır.
Engelli Kişi Kimdir?
Engelli, doğuştan veya sonradan meydana gelen hastalıklar veya kaza sonucu oluşan sakatlıklar öne sürülerek, toplumsal tutum ve tercihler sonucu yaşamın birçok alanında kısıtlanan, engellerle karşılaşan kişi demektir. Bu açıdan engelli kavramı, günlük yaşama dair eğitim, ulaşım, erişim gibi temel planlamalar yapılırken, herkesin göz önüne alınmaması sonucu, özürlülerin mağdur duruma düşürülmesini ifade etmektedir. Herkesin kolayca yararlandığı, hizmetlerinden ve haklardan yararlanamama durumunda özürlülüğün değil, engellenmişliğin ve engelleyenin tartışılması için “engelli” kavramı yaratılmıştır.
Bir süre önce yazılarımı sürekli takip eden bir okurumuzun benden küçük bir ricası olmuştu. Bu kardeşimiz asansörlü binalara koyulan asansörlerin bir kısmının, engelli araçlarının rahat girip çıkması için uygun olmadığından şikayet ediyordu. Mimari erişim haklarından mahrum olmak istemeyen bu kardeşimiz bizden konuyu köşemize taşımamızı rica ediyordu. Biz de bu gün bu konuyu gündeme getirmek istedik.
Nedir Mimari erişim hakkı?
Mimari erişim hakkı 572 sayılı kanun hükmünde kararname gereğince engelli vatandaşlara verilmiş bir haktır. Bu kararnameye göre engellilere uygun düzenlemeler standartlara uygun olarak yapılmak zorundadır. Hali Hazırda mevcut imar mevzuatına ulaşılabilirlikle (fiziksel engellerin kaldırılmasıyla) ilgili hükümler çoktan eklenmiştir. Yeni yapılan binalar bu mevzuat hükümleri gözetilerek yapılmaktadır.
Mimarlık binaları ve diğer fiziki yapıları tasarlama ve kurma sanatı ve bilimi olarak tanımlanır. Mimar, ürettiği eserlerde insanların yaşamasını kolaylaştıran olmalıdır. Mimar, ortaya çıkardığı yapıtları, işlevsel gereksinmeleri ekonomik ve teknik olanaklarla bağdaştırarak estetik yaratıcılıkla inşa etme sanatını icra edebilendir. Bu noktada, engelli vatandaşların mimari erişim hakları konusunda mimarlarımıza büyük sorumluluklar düşmektedir.
Unutmayalım engel vücutta değil, yaşadığımız çevrededir.
Tekrar görüşünceye dek saygılar…
