İsrail'in Suriye'nin başkenti Şam'a düzenlediği hava saldırısı sonrası Dürziler yeniden kamuoyunun gündemine geldi. Saldırının, Dürzi nüfusun yoğun yaşadığı Süveyda bölgesindeki gelişmelerle ilişkilendirilmesi, "Dürzi ne demek, Dürzilerin dini nedir, neye inanır?" sorularını beraberinde getirdi.
İsrail ordusunun, Suriye Genelkurmay Başkanlığı'nı hedef alan hava saldırısı bölgedeki tansiyonu yeniden yükseltti. Şam'da art arda patlamaların yaşandığı saldırının, Suriye'nin güneyindeki Dürzi nüfusun kalesi olarak bilinen Süveyda'daki son olaylarla bağlantılı olduğu iddiaları, gözleri bu kadim topluluğun üzerine çevirdi. İsrail Savunma Bakanlığı, operasyonun "siyasi iradeden gelen talimatlar doğrultusunda" yapıldığını açıklarken, Dürzilerin kim olduğu, inançları ve tarihleri merak konusu oldu. İşte, Dürziler hakkında merak edilenler.
DÜRZİ NE DEMEK?
Dürzilik, 11. yüzyılda İslamiyet'in Şii mezhebinin İsmaili kolundan doğmuş bir inanç sistemidir ve bu inanca mensup kişilere "Dürzi" adı verilir. Dürziler, kendilerini "Birleştiriciler" anlamına gelen "Muvahhidun" olarak tanımlarlar. "Dürzi" kelimesinin ise inancın ilk yayılış döneminde etkili olan Muhammed bin İsmail ed-Derezi'nin isminden türediği kabul edilmektedir. Tarihsel olarak Arabistan kökenli bir kabile olan Dürziler, Irak'taki Hire Devleti'nin yıkılmasının ardından Mısır ve Suriye bölgelerine göç etmişlerdir. İslamiyet'in ilk yıllarında Müslümanlığı benimseyip Şam'ın fethine yardımcı olsalar da, Mısır'da Fatımiler döneminde yaşanan gelişmelerle İslam'dan ayrı bir yol izlemişlerdir.
DÜRZİLERİN DİNİ NEDİR, NEYE İNANIRLAR?
Dürzilik, tek Tanrılı ancak İslam'dan ayrı, kendine özgü kutsal metinleri ve hiyerarşisi olan bir dindir. İnançlarının temelinde, Tanrı'nın insan suretinde göründüğü ve bu tecellinin son örneğinin Fâtımî halifesi el-Hâkim bi-Emrillah olduğu düşüncesi yatar. Dürziler, el-Hâkim'i Tanrı olarak kabul ederken, veziri olan Hamza bin Ali'yi ise peygamber olarak görürler.
Dürzi inancının temel özellikleri şunlardır:
Reenkarnasyon: Ruhun ölümden sonra başka bir bedende yeniden dünyaya gelmesi inancı, Dürzi teolojisinin merkezinde yer alır.
Gizlilik (Takiyye): İnanç esaslarının büyük bir bölümü dışa kapalıdır ve sadece "Ukkal" (bilgeler) adı verilen inançta ileri düzeydeki kişilere açıklanır. Bu gizlilik, inancın tarih boyunca korunmasını sağlamıştır.
Farklı İbadet Anlayışı: Kurban kesme, oruç tutma ve hac gibi İslam'ın temel ibadetlerini kabul etmezler. Kendilerine özgü ibadet ritüelleri bulunur.
Diğer Dinlerden Etkileşim: Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam gibi dinlerden etkilenmiş olsalar da, sahip oldukları özgün doktrinlerle bu dinlerden tamamen ayrışırlar.
DÜRZİLER NEREDE YAŞAR?
Dürziler, ağırlıklı olarak Orta Doğu coğrafyasında yaşamaktadırlar. En yoğun Dürzi nüfusu Lübnan'da bulunur. Bunun yanı sıra, son saldırılarla gündeme gelen Süveyda bölgesi başta olmak üzere Suriye'de, İsrail'de ve Ürdün'de önemli Dürzi toplulukları mevcuttur. Ayrıca, daha küçük gruplar halinde Avrupa, Amerika ve Latin Amerika ülkelerine yerleşmiş diaspora toplulukları da vardır. Ana dilleri Arapça olmakla birlikte, yaşadıkları ülkeye göre Fransızca, İbranice ve İngilizce gibi dilleri de konuşurlar.
