Hattuşa, eski Hitit İmparatorluğu'nun başkenti olarak tarih sahnesine çıkmış, dünya çapında önemli bir arkeolojik alan olarak dikkat çeker. Bugün, Türkiye'nin Orta Anadolu Bölgesi'nde, Çorum il sınırları içerisinde yer alan Hattuşa, antik çağlardan günümüze kadar ulaşan kalıntıları ve tarihi dokusuyla büyük bir öneme sahip. İşte, Hattuşa'nın nerede olduğu, anlamı, Hititler ile olan bağlantısı ve Yazılıkaya ile ilgili bilinmesi gerekenler...
Hattuşa Nerede?
Hattuşa, modern Çorum ilinin Boğazkale ilçesine bağlı bir höyüktür. Bu höyük, Hitit İmparatorluğu'nun başkentliğini yapmış ve günümüzden yaklaşık 3.200 yıl önce, MÖ 17. ve MÖ 12. yüzyıllar arasında önemli bir yerleşim merkezi olmuştur. Bölgede yapılan kazılar, Hattuşa'nın tarihsel açıdan ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu ortaya koymuştur.
Hattuşa'nın tam olarak nerede bulunduğunu merak edenler için, Çorum il merkezine yaklaşık 80 kilometre mesafede olduğunu söylemek mümkündür. Yola çıkmadan önce, bölgenin etrafındaki doğal güzellikleri de göz önünde bulundurmanız, gezinizin keyfini artıracaktır.
Hattuşa Ne Demek?
Hattuşa, antik çağlarda “Hattuşaş” olarak da biliniyordu. Bu isim, Hititlerin dilinde büyük bir anlam taşır. Kelime kökeni olarak, "Hattuşa" adı, Hitit dilinde “büyük yerleşim yeri” ya da "şehri" anlamına gelir. Hattuşa, yalnızca bir başkent olmanın ötesinde, Hitit uygarlığının kültürel ve dini merkezi olarak da önemli bir yer tutmuştur. Bu büyük yerleşim, dönemin en ileri teknolojilerine ve etkili yönetim sistemlerine sahipti.
Hititlerin Başkenti Hattuşa
Hititler, MÖ 18. yüzyılda Orta Anadolu'ya yerleşmiş ve kısa sürede büyük bir imparatorluk kurmuşlardır. Hitit İmparatorluğu'nun başkenti Hattuşa, imparatorluğun zirveye ulaşmasında kritik bir rol oynamıştır. Hattuşa, yalnızca askeri ve ekonomik açıdan değil, kültürel ve dini bakımdan da büyük bir önem taşımaktadır.
Hititler, Hattuşa'yı çok iyi planlanmış bir şehir olarak inşa etmiştir. Şehirdeki tapınaklar, saraylar, surlar ve çeşitli yapılar, dönemin mühendislik bilgisi hakkında oldukça fazla bilgi sunmaktadır. Hattuşa, zengin bir yazılı kültüre sahipti ve burada birçok tablet bulunmuştur. Bu tabletlerde Hititlerin yönetim biçimleri, dini inançları ve günlük yaşamları hakkında değerli bilgiler yer almaktadır.
Yazılıkaya: Hattuşa'nın Gizemli Tapınakları
Hattuşa'nın en dikkat çekici yanlarından biri, yakınındaki Yazılıkaya Tapınağı’dır. Yazılıkaya, Hattuşa'ya yaklaşık 2 kilometre mesafede bulunan ve kayalara oyulmuş devasa bir açık hava tapınak kompleksidir. Bu tapınak, Hititlerin dini inançlarını ve tanrılarını yüceltmek amacıyla kullanılmıştır. Yazılıkaya'nın içinde, kayalara oyulmuş tanrı ve tanrıça figürleri, özellikle güneş tanrısı ve diğer önemli tanrıların betimlemeleri yer alır.
Yazılıkaya'nın tarihi, Hattuşa ile paralel bir geçmişe sahiptir ve Hititlerin dini ritüellerine dair önemli bilgiler sunar. Yazılıkaya'da, Hititlerin çoktanrıcı inançlarını gösteren figürler ve sahneler, dönemin sanatsal ve dini anlayışını gözler önüne serer. Yazılıkaya Tapınağı'nın yapısı, dönemin dini ve kültürel ritüelleri hakkında bize ipuçları verir ve Hattuşa'nın ne denli gelişmiş bir uygarlık olduğunu gösterir.
Hattuşa'nın Öne Çıkan Özellikleri
Hattuşa'nın diğer antik şehirlerden farklı kılan bir diğer önemli özellik, sur duvarları ve kapılarının ihtişamıdır. Şehri koruyan bu yapılar, dönemin askeri mühendislik anlayışını yansıtan önemli unsurlardır. Hattuşa'nın ünlü "Aslanlı Kapı" ve "Kral Kapısı", şehrin savunma sistemine dair ilginç bilgiler sunar. Bu kapılar, sadece işlevsel değil, aynı zamanda dini ve sembolik anlamlar taşıyan unsurlardır. Hattuşa'da ayrıca, saraylar ve yönetim binaları da oldukça etkileyicidir.
Hattuşa'nın Arkeolojik Önemi
Hattuşa, 1986 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilmiştir. Bu, bölgenin tarihi ve kültürel değerinin global düzeyde kabul edilmesinin bir göstergesidir. Hattuşa’daki kazılar, dünya çapında arkeologlar tarafından titizlikle yürütülmektedir. Bu kazılarda bulunan kil tabletler, çömlekler ve taş yapılar, Hititler hakkında çok değerli bilgiler sunmaktadır.
