Türkiye'de atıl tarım arazilerini ekonomiye kazandıracak tarihi düzenlemede son viraja girildi. 1 Eylül 2025'ten itibaren, iki yıl üst üste ekilmeyen tarlalar, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sahibinin rızası aranmaksızın kiraya verilebilecek. Bu kiralamadan elde edilecek gelirin tamamı ise doğrudan arazi sahibine aktarılacak. İşte milyonlarca kişiyi ilgilendiren yeni sistemin tüm detayları.
Türkiye'de tarımsal üretimi artırmak ve atıl arazileri ekonomiye kazandırmak amacıyla hayata geçirilen tarihi düzenlemede geri sayım başladı. 1 Eylül 2025 itibarıyla, üst üste iki yıl boyunca ekilmeyen tarım arazileri, tapu sahibinin rızası aranmaksızın Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından sezonluk olarak kiraya verilecek. Elde edilecek gelirin tamamı ise kesintisiz olarak arazi sahibine aktarılacak.
Milyonlarca metrekare verimli toprağın boş kalmasının önüne geçmek için hazırlanan "İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Kiralanması" modeli, yeni tarım sezonuyla birlikte resmen hayata geçiyor. Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, düzenlemenin tüm detaylarını paylaşarak hem arazi sahiplerini hem de kiralamak isteyenleri bilgilendirdi. Yeni sistemle birlikte Bakanlık, uydu görüntüleri, kadastro verileri ve yerinde kontrollerle tespit ettiği atıl arazileri, tarımsal üretim yapılması şartıyla üçüncü kişilere kiralayabilecek.
Bu devrim niteliğindeki uygulamanın en dikkat çekici yanı ise, kiralamadan elde edilecek gelirin tamamının, herhangi bir kesinti veya komisyon olmaksızın doğrudan tapu sahibinin hesabına yatırılacak olması. Eğer arazi sahibine ulaşılamazsa, kira bedeli Bakanlık tarafından bir kamu bankasında açılarak nemalandırılan bir hesapta muhafaza edilecek ve hak sahibi ortaya çıktığında kendisine ödenecek. Bu model, hem ülke ekonomisine katkı sağlamayı hem de arazi sahibinin mülkiyet hakkından doğan gelirini korumayı hedefliyor.
Kiralama Süreci Nasıl İşleyecek? Kimler Öncelikli Olacak?
Bakanlığın kiralama sürecinde belirli bir öncelik sıralaması olacak. Gayrimenkul Uzmanı Özelmacıklı'nın aktardığına göre, kiralamada ilk öncelik, arazinin bulunduğu yerleşim yerinde (köy veya mahalle) ikamet eden çiftçilere verilecek. Eğer yerel halktan talep gelmezse, bölgedeki sivil toplum kuruluşları ve ziraat odası gibi meslek odaları kiralama için başvurabilecek. Bu gruplardan da istekli çıkmaması durumunda, arazi en yüksek teklifi veren diğer üçüncü kişilere kiralanabilecek. Bu yöntemle, arazilerin yine yerel halk tarafından işlenmesi teşvik ediliyor.
Kira bedelleri ise keyfi olarak belirlenmeyecek. Her ilde kurulacak olan ve içerisinde il müdür yardımcısı, şube müdürü gibi yetkililerin bulunduğu 5 kişilik "Arazi Tespit Komisyonu", arazinin konumu, büyüklüğü ve verimliliğine göre bir rayiç kira bedeli belirleyecek. Kiralama bedeli, bu komisyonun belirlediği rayiç bedelin altına düşemeyecek. Böylece arazi sahiplerinin hak kaybına uğramasının da önüne geçilmiş olacak. Ayrıca, ekonomik olarak verimli olmayan (örneğin çok küçük) parseller, komisyon kararıyla o yıl için kiralama listesine dahil edilmeyebilir.
Başvurular Nereye ve Nasıl Yapılacak? İtiraz Hakkı Var mı?
Tarım ve Orman Bakanlığı, kiraya verilecek arazilerin kesinleşen listelerini, her yıl Ekim ayının ilk haftasında ilgili il müdürlüğünün internet sayfasında 7 gün süreyle ilana çıkaracak. Arazisini kiralamak isteyenler, bu ilan süresi içinde Tarım Arazileri Değerlendirme ve Edindirme Bilgi Sistemi (TADDEBİS) üzerinden veya doğrudan il/ilçe müdürlüklerine bir talep formu doldurarak başvurularını yapabilecek. Başvuruların e-Devlet üzerinden de gerçekleştirilmesi planlanıyor.
Arazi sahiplerinin de bu süreçte hakları korunuyor. Arazisinin atıl olmadığı halde kiralama listesine alındığını düşünen mülk sahipleri, ilan süresi içerisinde il veya ilçe müdürlüklerine yazılı olarak itiraz edebilecek. Bu nedenle arazi sahiplerinin, özellikle her yıl Ekim ayının ilk haftasında yapılan duyuruları dikkatle takip etmesi büyük önem taşıyor. Kiracılar ise kiraladıkları arazilerde tarımsal üretim yaparken, devletin sunduğu tarımsal desteklerden de faydalanma hakkına sahip olacak.
