Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), kayıt dışı ekonomiyle mücadele kapsamında POS cihazlarının kullanımına yönelik devrim niteliğinde yeni kurallar getiriyor. Hazırlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği taslağına göre, bir işletmenin başka bir mükellefe ait POS cihazını kullanması tamamen yasaklanacak ve perakende satış yapan işletmeler için yeni nesil yazar kasalar zorunlu hale gelecek.
En Radikal Değişiklik: Başkasının POS Cihazını Kullanma Dönemi Bitiyor
Yeni düzenlemenin en dikkat çekici maddesi, "başkasının POS cihazını kullanma" uygulamasına son vermesi. Taslak yasalaştığında, her mükellef yalnızca kendi adına kayıtlı banka hesabı ve üye iş yeri anlaşması çerçevesinde POS cihazı veya sanal POS kullanabilecek. Bir işletmenin, komşusuna, arkadaşına veya başka bir firmaya ait POS cihazı üzerinden tahsilat yapması mümkün olmayacak.
Bu adımın temel amacı, vergi kaybına neden olan ve gelirin gizlenmesine olanak tanıyan mevcut sistemi ortadan kaldırmak. Son dönemde muhalefetin de gündeme getirdiği, kayıt dışı paranın POS cihazları aracılığıyla aklandığı iddialarının ardından gelen bu hamle, ticari faaliyetlerde tam şeffaflık sağlamayı hedefliyor. Yeni dönemde bankalar ve ödeme kuruluşları da, cihazların yasalara uygun kullanımını denetlemekle sorumlu olacak.
Yeni Nesil Cihazlar Zorunlu Oluyor
Taslağa göre, perakende mal veya hizmet satışı yapan (istisnalar hariç) tüm mükellefler için yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanımı zorunlu hale getirilecek. Bu cihazların en önemli özelliği, EFT-POS özelliği taşıması ve ödeme belgesi (slip) ile mali belge olan yazar kasa fişini tek bir entegre belge olarak düzenlemesidir.
Bu zorunluluk, kartla yapılan her işlemin mali olarak anında kayıt altına alınmasını sağlayarak, kayıt dışı satışların önüne geçilmesinde kilit bir rol oynayacak. İşletmelerin ya bu yeni nesil cihazlara geçmesi ya da GİB'in belirlediği güvenli mobil ödeme sistemlerine entegre olması gerekecek.
Bayilik Sistemine Özel İstisna Getirildi
GİB, başkasının POS'unu kullanma yasağına, bayilik sistemiyle çalışan işletmeler için belirli şartlar altında bir istisna getirdi. Bir bayinin, ana firmanın ödeme altyapısını kullanabilmesi için bazı koşulları sağlaması gerekecek. Bu istisnadan yararlanmanın şartları şunlar:
Türkiye genelinde en az 30 bayinin bulunması,
Taraflar arasında geçerli bir bayilik sözleşmesinin olması,
Müşteriye verilen slip üzerinde ana firmanın bilgilerinin yer alması,
Yapılan tüm tahsilatların düzenli olarak GİB'e bildirilmesi.
Sanal POS ve E-Ticarete Yönelik Düzenlemeler
Yeni kurallar sanal POS kullanımını da kapsıyor. E-ticaret faaliyeti yürüten işletmeler, internet üzerinden yaptıkları ancak e-ticaret kapsamında olmayan (örneğin fiziki mağazadan yapılan) satışlar için sanal POS kullanamayacak. Ancak, e-ticaret platformları (pazaryerleri) üzerinden satış yapan işletmeler, bu platformların entegre sanal POS'ları aracılığıyla tahsilat yapmaya devam edebilecekler. Bu adım, dijital ticarette vergisel şeffaflığı artırmayı amaçlıyor.