“Bin Tanrılı şehir” olarak söz edilen Hattuşa ülkemizin en önemli turizm destinasyonlarından. Kent, tarih sahnesinde, Hitit İmparatorluğu'nun MÖ 17. ile 13. yüzyıllar arasında başkenti olarak yer almış. Hadi gelin bu kültürel mirası daha yakından tanıyalım. Hattuşaş Antik Kenti'nde tarihte yolculuğa çıkalım.
HATTUŞAŞ ANTİK KENTİ NEREDE?
Hattuşaş nerede?
Hattuşaş Antik Kenti Çorum'un Sungurlu ilçesinin güneydoğusunda, Boğazkale ilçesinin yakınlarında bulunuyor.
Hattuşaş'a nasıl gidilir?
Ankara-Samsun yolu üzerinde yer alan Sungurlu'dan saparak 30 km sonra Boğazkale'ye ulaşabilirsiniz.
Hattuşaş-Çorum arası 82 km.
HATTUŞAŞ TARİHİ
Hattuşaş hangi uygarlığa aittir? Hattuşaş Hititlerin Geç Tunç Çağı krallığının başkentiymiş. Hatti Ülkesi olarak anılan bu krallığın tarihi, M.Ö. 17. yüzyıldan 12. yüzyıl başlarına kadar süren neredeyse beş yüzyıllık bir dönemi kapsıyor. Hitit İmparatorluğu gücünün doruğundayken Anadolu ve Kuzey Suriye boyunca Fırat Nehri’ne ve Mezopotamya’nın batı eşiğine kadar uzanıyormuş. İmparatorluğun can damarı konumundaki Hattuşaş gelişiminin doruğuna vardığında, 185 hektarı aşan alanıyla antik Yakındoğu’nun en büyük kentsel merkezlerinden biri olmuş.
Aynı alandaki eski bir yerleşme M.Ö. 18. yüzyıl ortalarında burayı lanetleyen Anitta adlı bir kral tarafından yıkılmış. İlk Hitit krallarından olan Hattuşili, laneti hiçe sayarak kenti yeniden inşa ettirmiş ve akropolüne bir saray kondurmuş. Şimdi Büyükkale olarak anılan yapı, kuzeyden neredeyse zapt edilemez yapıdaymış.
Ancak yeni kentin güneyde yeterli savunması yokmuş. Yaklaşık iki yüzyıl sonra bir sur inşa edilmesine kadar düşman saldırılarına açık kalmış. Sur kenti ancak yirmi-otuz yıl koruyabilmiş. Hitit uygarlığı her yönden saldırılar başlatan düşman kuvvetlerin baskınına uğrayarak yağmalanmış ve yakılmış. Ve tarihte yok oluşun eşiğine gelmiş.
Sonunda işgal kuvvetleri Şuppiluliuma'nın askerî dehası sayesinde ülkeden püskürtülmüş; o sırada henüz bir prens olan Şuppiluliuma en büyük Hitit krallarından biri haline gelmiş. Başkentin yeniden inşa çalışmaları, Hitit Krallığı’nın neredeyse iki yüzyıl sonraki nihai çöküşüne kadar sürmüş.
HATTUŞA YEŞİL TAŞ
Hattuşa Antik Kenti'nde bulunan "yeşil taş", bölgeyi ziyaret eden yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekiyor. Antik kent içinde Büyük Tapınak bölgesinde yer alan koyu yeşil renkteki büyük kaya parçasının nereden ve nasıl geldiği bilinmiyor. Halk arasında "dilek taşı" olarak nitelendirilen kaya parçası, renginin yanı sıra büyüklüğü ve parlak yüzeyi ile ilgi görüyor. Bölgede uzun yıllardır kazı çalışmaları sürdürülmesine rağmen yeşil kayanın arkeolojik olarak bulunduğu yere nasıl geldiği, niçin kullanıldığına yanıt bulunamıyor.
Hattuşaş'ta Ortaya Çıkarılan Şehir Katmanları
Hitit Devleti'nin başkenti olan Hattuşaş sanat ve mimarlık alanında gelişmeler göstermiştir. Hattuşaş sözcüğü Hattus sözcüğünden yani Hatti insanlarının verdiği orijinal addan gelir. Hattuşaş çok geniş bir alana yayılmıştır. Yapılan kazılarda 5 kültür katı ortaya çıkmıştır. Bu katlarda Hatti, Asur, Hitit, Frig, Galat, Roma ve Bizans dönemlerinden kalma kalıntılar bulunmuştur. Kalıntılar Aşağı Kent, Yukarı Kent, Büyük Kale (Kral Kalesi), Yazılıkaya'dan oluşmaktadır.
Hattuşaş Aşağı Şehir
Hattuşaş'ın kuzeyde kalan kısımına "Aşağı şehir", güneyde kalan kısımına "Yukarı Şehir" denir. Hattuşaş'daki kalıntıları ilk olarak Fransız arkeolog Charles Texier keşfetmiştir. 1893-1894 yıllarında kazılar başlatılmıştır, ve bu kazılardan sonra 1906'da Alman Hugo Winckler ile İstanbul Arkeoloji Müzesi'nden Thedor Makridi çivi yazısı ile yazılmış büyük bir Hitit arşivi bulmuşlardır. Hattuşaş'da MÖ III. binden itibaren yerleşim görülmektedir. Bu dönemdeki yerleşmeler genellikle Büyükkale çevresinde oluşmuştur. MÖ 19. ve 18. yüzyıllarda Aşağı Şehir'de Asur Ticaret Kolonileri Çağı yerleşmeleri görülmektedir ve şehrin adına ilk kez bu çağa ait yazılı belgelerde rastlanmıştır. Ortaya çıkan yazıtlardan Hattuşaş'ın MÖ 18. yüzyılda Kuşşara kralı Anitta tarafından tahrip edildiği ortaya çıkmaktadır. Bu tarihten sonra M.Ö 1700 yıllarında Hattuşaş yeniden yerleşime açıldı ve MÖ 1600'lerde Hitit Devleti'nin başkenti olmuştur. Kurucusu Anitta gibi Kuşşara kökenli olan I. Hattuşili'dir.
Hattuşaş Yukarı Şehir
Hattuşaş'ın "Yukarı Şehir" denilen bölgesi 1 km2 alana yayılmıştır ve eğimli bir arazi şekli vardır. Yukarı Şehir genellikle tapınaklar ve kutsal alanlardan oluşur. Yukarı Şehir güneyden çevrilen bir surla donatılmıştır. Bu sur üzerinde 5 tane kapı vardır. Kentin en yüksek noktasında bastion ile "Sfenksli Kapı" yer almaktadır. Güney surunun doğu ve batı ucunda karşılıklı "Kral Kapısı" ve "Aslanlı Kapı" yer almaktadır.
HATTUŞA ÖRENYERİ GİRİŞ ÜCRETİ 2021
Hattuşaş giriş ücreti 2021 yılı için 12 TL. Müze kart burada geçerli. Ziyaret saatleri;
Yaz Dönemi 08:00 - 19:00
Kış Dönemi 08:00 - 17:00
Kaynak: Mynet