Geçtiğimiz haftalarda yerel ve ulusal basında kendine geniş yer bulan Çorum’un Bayat ilçesine bağlı Aşağı Emirhalil köyünde aslan olduğu iddiası teyit.org tarafından yalanlandı.
Teyit.org'dan Beşire Korkmaz'ın aktardığına göre; Son günlerin dikkat çeken iddialarından biriydi: Haber sitelerinde geniş yer bulan iddiaya göre, Çorum’un Bayat ilçesine bağlı Aşağı Emirhalil köyünde aslan görülmüştü. Köylülerin aslan gördüğü ihbarıyla gündeme gelen söylentiler üzerine arama çalışmaları başlatıldığı da haberlere yansıdı. İddialar öncelikle hayvan otlatan bir kişinin bölgede kaybolan büyükbaş hayvanlarını telef olmuş halde bulduğunu ihbar etmesi üzerine ortaya çıktı. Arazide gördüğü hayvanı aslana benzeten bir kişi tarafından cep telefonu kamerasıyla çekilmiş görüntü de paylaşıldı. Köylülerin önce erkek, sonra dişi, sonra da yavru aslan gördükleri söylentileri hızla yayıldı. Haberlerde köylülerin aslan avına çıktığı da yazıyordu.
Ancak Çorum’da aslan görüldüğü iddiası doğru değil. Köylülerden gelen ihbar üzerine arama yapan yetkililer, bölgede hiçbir aslan emaresine rastlamadı. Uzmanlar da Türkiye’de doğal ortamda aslan yaşamasının mümkün olmadığını söylüyor.
Yetkililer Çorum’da aslan olmadığını açıkladı
Teyit, konuyla ilgili bilgi almak için bölgede arama yapan Çorum Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürlüğü yetkilisiyle görüşme yaptı. Görüştüğümüz yetkili bölgede aslan olduğuna dair bir emare bulunmadığını açıkladı. Yapılan aramalarda ve kurulan fotokapanlarda, hiçbir aslan izine rastlanmamış. Ayrıca yerel basında yer alan ve bir köylü tarafından çekilen fotoğrafta görülen canlının, aslan olmadığı da tespit edilmiş. Yetkili fotoğrafın iddialar gündeme gelmeden çok önce kendilerine iletildiğini de ekledi. Görüşülen yetkili, söylentilerin kulaktan kulağa yayıldığının ve iddiaların gerçeği yansıtmadığının altını çizdi.
Görüştüğümüz Milli Parklar yetkilisi, bir aslan ayak izini gösterdiği iddiasıyla paylaşılan fotoğraftaki izin de bir aslana ait olmadığını ifade etti. Yetkili, fotoğrafı çeken kişiden, boyutu anlamalarını sağlayacak bir objeyle fotoğrafı tekrar çekmesini istediklerini, böylece ayak izinin bir çakmak kadar küçük olduğunun ortaya çıktığını açıkladı. Fotoğraftaki ayak izinin tilki, çakal, domuz gibi yabani hayvanların ayak izlerine benzediğini belirten yetkili, aslana ait olabilecek bir ayak izi tespit edilmediğini ifade etti.
Aslana ait olduğu iddia edilen ayak izi. Yetkililer izlerin bir aslana ait olmadığını açıkladı.
Aslanların ayak izleri Çorum’da kaydedilen görseldeki ayak izinden oldukça farklı. Daha önce farklı yerlerde çekilmiş aslan ayak izleri örneklerine baktığımızda da bu farkı görebiliriz.
Bir aslana ait ayak izi örneği
Yetkili, arama çalışmalarının amacının da aslan bulmak olmadığını söyledi. Buna göre, Türkiye zaten aslanların doğal yaşam alanı değil, Çorum’da aslan olsaydı, düzlük bir alan olduğundan şimdiye kadar ortaya çıkardı. Aslanın yasadışı olarak beslenip doğaya salınmış olma ihtimalinin de değerlendirildiğini belirten yetkili, bu ihtimalin de, şimdiye kadar ortaya çıkması gerektiğinden, elendiğini açıkladı. Yetkiliye göre, köylülerin ellerinde silahlarla aslan avına çıktığını söyleyen haberler de abartılı.
Hayvanları çakallar parçalamış olabilir
Doğa Koruma ve Milli Parklar Şube Müdürü Mustafa Gözler de, Çorum ve çevresinde aslan olma ihtimali olmadığını belirtti. Aslan ve benzeri bir hayvan olsa fotokapanlarca tespit edilmiş olacağını söyleyen Gözler, aslanların hayvanat bahçelerinden kaçabileceğini, ancak yapılan araştırma sonucu böyle bir bilgiye de ulaşılamadığını belirtti. Parçalanmış büyükbaş hayvanların, çakal ya da başka bir vahşi hayvanın saldırısı sonucu ölmüş olabileceğini de ekledi. Çorum’da bu bölgede çakalların yaşadığı biliniyor.
Çorum’da yaban hayvanlarının yer aldığı Sıklık Tabiat Parkı adlı bir park bulunuyor. Bu parkta, kızıl geyik, karaca, ceylan, yaban keçisi, yaban koyunu gibi hayvanlar var. Parkın hayvan popülasyonuna cevap vermemesi üzerine yabani hayvanat bahçesinin yapılacağı 2015 yılında açıklanmıştı. Yapımı tamamlanmayan bu hayvanat bahçesi dışında, Çorum’un Alaca ilçesinde Veli Çayırı Parkı’nda kurulan küçük bir hayvanat bahçesi var. Ancak burada da aslan yer almıyor. Dolayısıyla Çorum’da hayvanat bahçesinden kaçacak bir aslan da yok.
Çorum Valisi Mustafa Çiftçi de iddialar üzerine açıklama yapmış ve aslana ait bir ize rastlamadıklarını belirtmişti. Vali Çiftçi’ye göre ise aslan izleri olduğu iddia edilen izler kurtlara ait. Söylentilerin şehir efsanesine dönüştüğünü belirten vali, aslanın varlığına ihtimal vermediğini vurguladı.
Türkiye’de doğal ortamda aslan yaşayamaz
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) Türkiye Yaban Hayatı Uzmanı Veteriner Hekim Ahmet Emre Kütükçe, Teyit’e yaptığı değerlendirmede, Türkiye’de en son 19. yüzyılın sonlarında aslan görüldüğünü belirtti. Kütükçe, Türkiye’de tarihi olarak 100 yılı aşkın bir süredir aslan görülmediğini, doğal ortamda bulunma ihtimalinin de olmadığını açıkladı.
Kütükçe’ye göre Türkiye’de aslanların yaşayamayacak olmasının nedeni ise, büyük avlara ihtiyaç duyan bir canlı olması. Bu vahşi hayvanların avlarının azalması ve yaşam alanlarının daralması, bu coğrafyada barınamamalarının ana nedenleri.
Kütükçe’ye göre fotoğrafta görülen hayvan, büyük bir köpek olabilir. Anadolu’nun çeşitli yerlerinde kırma, iri köpeklerin doğada zamanla vahşileştiklerini ifade eden Kütükçe, uyuzdan tüyleri dökülebilen bu hayvanların kafasında kalan tüylerin “aslan gibi gözükmelerine” neden olabileceğini ifade etti.
Yaban Hayat Uzmanı Prof. Dr. Şakir Önder Özkurt da, aslanların günde ortalama 7-15 kilogram et tükettikleri için Çorum’da ya da Türkiye’nin herhangi bir yerinde yaşayamayacaklarını ifade etti. Hitit Üniversitesi Biyolojik Çeşitlilik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Şafak Bulut da, Çorum’da aslan olmadığını yöre halkına söylediklerini açıkladı.
Soyları tükenme tehdidi altında
Aslanlar önceleri Afrika, Asya ve Avrupa genelinde de görülüyordu, ancak şu anda yoğun olarak Afrika’nın orta, doğu ve güney bölgelerinde yaşıyor. Asya aslanları ise Hindistan’daki Sasan-Gir Ulusal Parkı’nda bulunuyor. Aslanlar, kedigiller ailesinin kaplandan sonra ikinci büyük üyesi. Antilop, ceylan, impala, yabani manda, zebra, zürafa gibi canlılarla besleniyorlar. Ayrıca aslan yaygın bilinenin aksine ormanlarda değil, uzun otların bulunduğu az ağaçlı, açık arazilerde yaşıyor. Erkek aslanların en önemli ayırt edici yanı, yelelerinin olması. Aslan, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından, yaşam alanlarının azalması nedeniyle, tehdit altındaki türler arasında savunmasız bir tür olarak sınıflandırılmış.
Türkiye’de aslanlar yalnızca hayvanat bahçelerinde bulunuyor; doğal ortamda aslanın bulunması mümkün değil. Ayrıca hayvanat bahçesinde bulunan aslanların da sayıları ve yaptıkları doğumların kaydı tutuluyor.
Ne olmuştu?
Çorum’un Bayat ilçesinde Emirhalil köyündeki aslan iddiaları köylüler tarafından ortaya atılmış, büyükbaş hayvanların yabani hayvanların saldırısı sonucu telef olması da iddiaları yaygınlaştırmıştı. Ancak yerleştirilen fotokapanlarda da şimdiye kadar yalnızca bir yaban domuzunun görüntüsü kaydedilmiş.
Aslan söylentileri Çorum’da espri konusu haline de geldi. Bir halı yıkama fabrikası, aslan için şaka amaçlı üzerinde “Aslanımız Tacettin kaybolmuştur, görenlerin haber vermelerini rica ederiz” yazılı bir ‘kayıp ilanı’ yaptırdı. Bilboardlara asılan reklam afişini gerçek sanıp fabrikayı arayanlar olmuş.
Sonuç olarak Çorum’da aslan olduğu iddiaları, yetkililerin açıklamalarına göre gerçeği yansıtmıyor. İddia yanlış bilginin en yaygın yedi türünden hatalı ilişkilendirmeye örnek.