Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren yumurta sadece soğuk hava deposu olan yerlerde satabilecek. Soğuk hava deposu bulunmayan bakkallar yumurta satışı yapamayacak.
Yeni yönelik kapsamındaki uygulamanın bakkalları zora sokacağı ifade edilirken yumurta üreticileri de, bakkalların yumurta satışından vazgeçmeyip istenen soğutucuları işyerlerinde bulundurup satış yaptıklarında sorun olmayacağı, ancak bakkalların yumurta satışından vazgeçtiğinde uygulamanın sektöre zarar vereceğini belirtiyorlar.
Çorum Yumurta A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Karaaslan, önümüzdeki günlerde yürürlüğe girecek olan uygulamanın bakkallarda açıktan yumurta satılamayacağı yönünde bir karar olduğunu söyledi.
Uygulamanın yumurta sektörüne etkilerini değerlendiren Karaaslan, “Tüm bakkallar yumurta satışından vazgeçmeyip istenen soğutucuları iş yerlerinde bulundurup satarlarsa sorun olmaz. Ama bakkallar yumurta satışından vazgeçerse o zaman sektöre zarar verir. Tüketimin azalmasına neden olur. Böyle bir tablo ile karşı karşıyayız. Sadece bu yumurta esas değil. Bakkallarda aslında soğuk zincirde satılacaksa zaten peynirin, sütün buzdolabında satılması gerekmekte. Anadolu’daki semt pazarlarında bunların hepsi açıkta satılıyor. Yumurta, peynir, süt, yoğurt bunlar yumurtadan daha az dayanıklı maddeler yumurtada açısından. Pazardaki pozisyonu ne olacak. Pazarda da aynı cihazlar konularak yumurtanın satılması sağlanabilecek mi? Köyden gelen yoğurtlar var. Günü birlik gelen insanlarımız var. Bu insanların pazarda bu işi yapmaları mümkün değil” dedi.
Yumurtanın en ucuz protein kaynağı olduğuna dikkat çeken Karaaslan, bugün 1 kilo yumurtada üreticinin eline geçen paranın 2.5 TL olduğuna işaret etti. Bir kilo protein 2.5 TL olduğunu ve bundan daha ucuz protein kaynağının bulunmadığının altını çizen Karaaslan, şuanda üretimin ihtiyaçtan fazla olduğuna dikkat çekti.
Irak devletinin yumurta üretim ihtiyacının Türkiye’den karşılandığını açıklayan Karaaslan, ham madde ve yumurta fiyatlarının bu seviyede gittiği taktirde üretecinin üretimini azaltmak zorunda olduğunu ve yaşama şansının azaldığını kaydetti.
Geçen yıla oranla kilo başına düşen maliyetlerin yüzde 35 seviyesinde artarken yumurta fiyatlarında artış olmadığını anlatan Karaaslan, zarar eden üretici için kısa vadede bu uygulamanın iyi sonuçlar vereceğini zannetmediğini kaydetti.
Eğer şu andaki satış noktalarında soğuk zincire geçildiğinde yumurta satışlarında devam edildiğinde bunun sorun teşkil etmeyeceği gibi tüketici açısından da yararlı olacağını kaydeden Karaaslan, “Yumurtanın raf ömrünü uzatır. Raftaki soğuk zincir yeterli değildir. Yerel marketin deposunda da bir hafta bekleyecekse o yumurta soğuk zincir olmadan orda bir sorun vardır. Soğuk zincir bir bütündür. Hiçbir noktada kırılmaması gerekir. Gerek üretim aşamasında, gerek nakliye aşamasında, gerek depolama, gerek son noktada raf aşamamasında kırılmaması gerekir. Bu sağlanırsa ve satış noktalarında da bu sağlanırken azalma olmazsa çok farklı bir şey olmaz üretici açısından. Ama bunun getireceği maliyet, bakkaldaki tüketim o işi azaltacaksa bunda sorun var demektir. Bakkalın yumurta satışı son derece sınırlı ve azsa bunun için yapacağı ilave yatırım giderleri onun karını karşılamayacaksa vazgeçebilir, sorun orda başlar. Bu küçük bakkal ve marketlerin aleyhine işlemekte. Küçük işletmeler ekonomikliğini kaybettiği için kepenk kapatmak zorunda kalmakta. Bu bütün sektörlerde geçerli bir durum” ifadelerini kullandı.
Sektörün sorunlarında değinen Çorum Yumurta A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Karaaslan, “Türkiye Yumurta Üreticileri Birlik yasası çıktıktan sonra üyelerin birliğe üye olmaları gönüllülük esasına bağlanmış durumda. Birlikler olarak üreticiye artı bir şey veremediğiniz müddetçe çoğu kişi birlik üyesi olmamakta üyelik aidatı vermek istememekte. Birlikçiler yasasında düzenli bir revizyona gidilmesi gerekmekte. Biz bunu Tarım Bakanımıza ilettiğimizde aldığımız cevap umutlandırmıştı. Birlikler yasası çıkalı 5 yıl oldu. Artıları eksileri oldu. Gerekli düzenleme bu dönemde mecliste yapılacak yönünde ifade kullandı. Bizde bakanımızın sözünü taahhüt olarak kabul ettik. Bugüne kadar bir şey yapılmadı. 2013 yılında bu sorun aşılır diye düşünüyoruz. Birlikler yasasında gönüllülük esasından çıkıp zorunluluk esasına dönüştürülmesi, birliklere üye olmayan kişilerin üreticilik yapamaması şeklinde olması gerekir. Yahut ta birlik üyesi olanlara devlet tarafından satışı yapılan mısır, buğday gibi ürünlerde farklı fiyat uygulanması uygun olacaktır” ifadelerini kullandı.
Çorum yumurta olarak haftalık 12 milyon adet yumurta üretimlerinin bulunduğunu açıklayan Karaaslan, “Biz bu üretimimizi 3 ana kısımda satışa sunuyoruz. Bir ulusal ve yerel zincirlerde Pazar payımız söz konusu. Yüzde 20 ila 25 arası spot piyasa dediğimiz toptancı piyasasında pazarımız söz konusu. Son aylarda da yüzde 30 civarında ihracat pazarında söz sahibiyiz. Üretimimizin yaklaşık yüzde 25-30’u ihraç edilmekte. İhracat yapılan en büyük ülke Irak. Irak şuanda yumurta sektörünün en büyük ve en önemli pazarı. Dolaysıyla buralarda zaman zaman zararına satışlar oluyor. Fiyat yükseldiğinde Irak devleti Azerbaycan, Ukrayna gibi ülkelere yöneliyor. Azerbaycan ve Ukrayna’da ham madde girdileri ucuz olduğu için bizden daha ucuz maliyette üretim yapabilmekteler. Dolaysıyla üretim maliyetleri yüksek olan ülkelerin rekabet şansı azalıyor” diye konuştu.
Editör: TE Bilişim